- Czym jest zakwaszenie organizmu, któremu przeciwdziała dieta alkalizująca?
- Objawy zakwaszenia organizmu
- Przyczyny zakwaszenia organizmu
- Pokarmy zakwaszające, neutralne i odkwaszające – wskaźnik PRAL
- Co jeść, a czego nie jeść na diecie odkwaszającej?
- Dieta odkwaszająca – zagrożenia i kontrowersje związane z zakwaszeniem organizmu
Dieta odkwaszająca, zasadowa albo alkaliczna – wszystkie te specjalistycznie brzmiące nazwy opisują jeden, konkretny styl jedzenia. Chodzi o pokarmy, które mają odkwaszać organizm i dzięki temu pozytywnie wpływać na zdrowie i samopoczucie. Jej popularność wzrosła zwłaszcza w ostatnich latach, kiedy to modne stało się odkwaszanie organizmu zarówno zmianą diety, jak i mniej oczywistymi (i kontrowersyjnymi) rozwiązaniami,
Co jeść na diecie odkwaszającej? Czy taki sposób żywienia rzeczywiście może przynieść Ci wymierne korzyści? Odpowiadamy.
Czym jest zakwaszenie organizmu, któremu przeciwdziała dieta alkalizująca?
Na początek należy wyjaśnić, czym jest pH. To wskaźnik informujący o stężeniu jonów wodorowych w roztworze. Skalę dzielimy na trzy zakresy:
- kwaśny – pH od 0 do mniej niż 7,
- neutralny – pH równe 7,
- alkaliczny (zasadowy) – pH powyżej 7 do 14.
Płyny i narządy w ludzkim organizmie również mają określone pH. Sok żołądkowy ma bardzo niski, kwaśny odczyn, dzięki czemu trawi pożywienie. Skóra i okolice intymne mają odczyn lekko kwaśny, co zapobiega rozwojowi infekcji bakteryjnych. Z kolei optymalne pH dla krwi i płynu śródmiąższowego wynosi 7,35-7,45, czyli ma charakter lekko zasadowy.
Zmiany pH tkanek i płynów ustrojowych są bardzo niepożądane, dlatego organizm przeciwdziała im za pomocą układów buforowych i mechanizmów regulacyjnych (uruchamianych m.in. przez płuca, wątrobę i nerki). Jeśli te systemy zawiodą, może dojść do kwasicy (zbyt niskie pH) albo zasadowicy (zbyt wysokie pH). Jednak do drastycznych zmian w równowadze kwasowo-zasadowej i odczynie krwi prawie zawsze dochodzi w wyniku ciężkich, nieraz nawet śmiertelnych chorób.
Należy to wyraźnie podkreślić: Dieta odkwaszająca nie leczy kwasicy! Ostre (czyli najgroźniejsze) zaburzenia wymagają leczenie szpitalnego, ponieważ są stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. Na szczęście dieta nie zmieni pH Twojej krwi. Co więc oznacza zakwaszenie organizmu, z którym można walczyć za pomocą jadłospisu?
Objawy zakwaszenia organizmu
Objawem zakwaszenia organizmu jest ogólne, złe samopoczucie i apatia. Często objawy te przypominają przeziębienie lub anemie, co bywa mylące w procesie diagnostycznym.
Elementy i sygnały, które mogą informować o zakwaszeniu organizmu to np.:
- bóle głowy, bóle mięśni i stawów,
- przewlekłe zmęczenie, apatia, problemy z koncentracją, brak energii,
- słabe samopoczucie, przypominające przeziębienie,
- nerwowość, rozdrażnienie,
- problemy trawienne i dolegliwości ze strony układu pokarmowego – zgaga, uczucie ciężkości, wzdęcia, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia,
- osłabienie włosów i paznokci, wypadanie włosów,
- problemy skórne – trądzik i nadmierna suchość skóry,
Przyczyny zakwaszenia organizmu
Do zakwaszenia organizmu dochodzi poprzez m.in.:
- stosowanie używek – tj. alkohol, papierosy, kawa,
- rygorystyczne podejście do żywienia – tj. diety odchudzające lub eliminacyjne,
- podstawowe błędy w codziennej diecie – tj. dużo soli i produkty kwasotwórcze, które doprowadzają do braku równowagi kwasowo zasadowej,
- przyjmowanie niektórych leków,
- bardzo intensywny tryb życia – oparty na aktywność fizyczna, niedostosowanej do możliwości osoby ćwiczącej oraz braku odpoczynku,
Pokarmy zakwaszające, neutralne i odkwaszające – wskaźnik PRAL
Każdy składnik pokarmowy trafiający do organizmu zostaje rozłożony do różnych produktów – część z nich służy do podtrzymania funkcji życiowych, a część jest niepotrzebna i w związku z tym wydalona m.in. z moczem. W diecie alkalicznej poszczególne pokarmy zostały zakwalifikowane jako zakwaszające, neutralne lub odkwaszające na podstawie wskaźnika PRAL (ang. Potential Renal Acid Load). Informuje on o tym, w jaki sposób zjedzenie (a konkretnie strawienie) danego produktu wpływa na pH moczu, a co za tym idzie – potencjalną zdolność do obciążania nerek kwasowymi produktami przemiany materii.
Im niższy PRAL, tym bardziej alkalizujący (czyli odkwaszający) produkt. Te pokarmy, które mają PRAL równy 0, są neutralne. Badacze specjalizujący się w tej tematyce podają, że wskazane jest utrzymanie PRAL diety na poziomie od -10 do 60, co pozwala zachować prawidłowy odczyn moczu. Można też przyjąć zasadę, żeby codziennie spożywać 80% alkalicznych i 20% kwasowych.
Co jeść, a czego nie jeść na diecie odkwaszającej?
Produkty zakwaszające organizm zawierają duże ilości pierwiastków takich jak siarka, chlor i fosfor, a alkaliczne – sód, potas, magnez i wapń.
Produkty dozwolone to np.:
- warzywach – głównie świeże warzywa – np. pomidor, ogórek,
- roślinach strączkowych – rośliny strączkowe tj. fasola czy groch,
- owocach i niesłodzonych sokach owocowych,
- orzechy – orzechy włoskie, orzechy laskowe, orzechy pekan,
- olejach roślinnych wysokiej jakości – np. olej lniany,
- chudy nabiał,
- produkty mleczne pozbawione cukru i słodzików,
- produkty zbożowe,
- zioła,
- a z napojów na naparach ziołowych i herbatach owocowych (w tym zielona herbata) oraz wodzie mineralnej.
Jakich produktów unikać? Niewskazana zaś jest wysoko przetworzona żywność i fast foody, białe pieczywo, ryż, makarony, mięso, jajka, ryby, pełnotłusty nabiał i sery żółte. Oto przykłady kilku produktów o wysokim, neutralnym i niskim PRAL.
Oczywiście ważna jest także redukcja stresu, regularna aktywność fizyczna, częste picie wody i wprowadzeniu balansu w naszym organizmie. Ważne jest, aby w diecie pojawiły się zdrowe tłuszcze i aby zapobiegać zakwaszeniu organizmu poprzez przetworzone produkty spożywcze i gotowe dania, które pełne są soli i konserwantów.
Dieta odkwaszająca – zagrożenia i kontrowersje związane z zakwaszeniem organizmu
Teoretycznie ogólne założenie diety odkwaszającej pokrywa się ze znanymi i sprawdzonymi zasadami zdrowego żywienia. Wydaje się jednak, że wskaźnik PRAL, na którym opiera się dieta alkaliczna, niekoniecznie jest użyteczny w komponowaniu zbilansowanego jadłospisu. Po pierwsze, przeglądając dostępne listy, można natrafić na sprzeczne informacje (np. według basica.com tofu ma wskaźnik -0,8, a według inaturally.com.au +1,5). Po drugie, produkty z pełnego przemiału, np. brązowy ryż czy mąka pełnoziarnista, mają wyższy PRAL niż ich „białe” odpowiedniki, więc teoretycznie są niewskazane. Po trzecie, kawa, o której wszyscy specjaliści od diety alkalicznej zgodnie głoszą, że wybitnie zakwasza organizm, ma PRAL… ujemny, czyli zasadowy (espresso -2,3, a kawa parzona -1,4).
Poza tym jak wspomniano wcześniej, wszystkie narządy i płyny ustrojowe mają określony, wąski zakres pH, w którym prawidłowo funkcjonują. A jak to wygląda w przypadku moczu? Norma pH moczu u dorosłego człowieka wynosi 4,5-8! Według Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej wprowadzenie diety alkalicznej nieznacznie zmienia odczyn moczu w kierunku zasadowym. Czy to dobrze? Niekoniecznie, bo niesie ze sobą ryzyko infekcji układu moczowego.
Rada? Jeśli obawiasz się, że Twój organizm ma problem z nadmiarem kwaśnych produktów przemiany materii, pilnuj następującego podziału na każdym talerzu: połowę niech zajmują warzywa i owoce (w takiej kolejności), a połowę wartościowe źródła białka i węglowodany złożone. A wprowadzanie jakiejkolwiek radykalnej diety skonsultuj ze specjalistą!
