- Dlaczego w organizmie potas jest tak niezbędny?
- Dzienne zapotrzebowanie na potas
- Niedobór potasu — objawy
- Nadmiar potasu — objawy
- Potas w diecie — źródła potasu
Niedobory minerałów, które wynikają z zaburzeń wchłaniania czy niewłaściwej diety, pociągają za sobą szereg — nierzadko poważnych — objawów. Nie inaczej jest w przypadku niedoboru potasu, który w dłuższej perspektywie może dawać objawy zbliżone do… zawału serca.
Zatem, jaką rolę w organizmie pełni potas (K) i dlaczego tak ważne jest regularne kontrolowanie jego stężenia?
Dlaczego w organizmie potas jest tak niezbędny?
Utrzymanie prawidłowego poziomu potasu jest kluczowe, aby cieszyć się doskonałym zdrowiem i samopoczuciem. Wynika to z faktu, że minerał ten odpowiada za szereg, kluczowych, procesów wewnętrznych. Jakich?
Potas kontroluje objętość płynów, przez co odgrywa ważną rolę w utrzymaniu gospodarki wodnej. Dzięki zdolności do regulowania pH międzykomórkowego zapewnia równowagę kwasowo-zasadową, zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia innych chorób — np. tężyczki.
Pierwiastek wspomaga także układ nerwowy, układ mięśniowy oraz wspiera działanie układu krwionośnego. Jest przy tym jednym ze składników błony komórkowej, przez co m.in. wpiera przewodzenie impulsów nerwowych, pracę mięśni, pracę mięśnia sercowego. Wielu sportowców, zwłaszcza podczas intensywnego treningu, spożywa potas w celu dostarczenia „paliwa” do swoich mięśni.
Jednakże podstawową i najczęściej wymienianą rolą potasu jest… obniżanie ciśnienia osmotycznego wewnątrz komórek i obniżanie ciśnienia tętniczego. Dlatego też skutki niedoboru potasu w organizmie są szczególnie niebezpieczne dla osób dorosłych, którzy cierpią na nadciśnienia, niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca.
Dzienne zapotrzebowanie na potas
Obecne dane wskazują, że średnie, dzienne zapotrzebowanie na potas osoby dorosłej wynosi 4700 mg.
Niedobór potasu — objawy
Hipokalemia to stan, kiedy spadek potasu we krwi jest skrajnie niebezpieczny i wynosi mniej, niż 3,6 mmol/l. To wtedy zaczynają pojawiać się swoiste, nieprzyjemne objawy, tj.:
- osłabienie mięśni,
- skurcze mięśni,
- drżenie mięśni,
- obrzęki,
- zaparcia,
- dolegliwości ze strony układu nerwowego,
- senność, apatia,
- problemy z koncentracją,
- osłabieniem siły mięśni,
- wyższe ciśnienie krwi,
- zaburzenia rytmu serca,
- tężyczka — objawiająca się zaburzoną gospodarką kwasowo zasadową.
W skrajnych przypadkach objawy nadmiaru potasu prowadzić mogą do duszności i arytmii, która przypomina zawał serca. Stan ten sygnalizuje długotrwale niskie stężenie potasu, które niezwłocznie wymaga leczenia i suplementacji.
Niski poziom potasu — przyczyny
Przyczyną hipokaliemii zwykle jest nieodpowiednio zbilansowana dieta — tj. uboga w produkty, które zawierają ów minerał. Często dotyczy to osób na diecie restrykcyjnej, ale także pacjentów niedożywionych, chorych na nerki, walczących z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (zwłaszcza w górnych odcinkach przewodu pokarmowego), a także nadmiernie spożywających alkohol lub kawę. Efekt ten potęgować mogą niektóre leki (np. stosowanie leków moczopędnych).
Nadmiar potasu — objawy
Hiperkalemia to stan, w którym potasu jest za dużo. To wtedy stężenie pierwiastka przekracza 5,5 mmol/l. Najczęściej wymieniane skutki nadmiaru potasu, to:
- zaburzenia świadomości,
- drgawki,
- skurcze mięśni,
- zaburzenia pracy serca.
Nierzadko hiperkaliemia ma także charakter bezobjawowy.
Przyczyny nadmiaru potasu w organizmie
Wbrew pozorom — przyczyną nie jest wyłącznie nadmierne spożycie potasu. Najczęściej jest to pokłosie innych chorób — tj. niewydolność nerek, niedoczynność kory nadnerczy, a także stosownia leków, takich, jak np. sartany, beta-adrenolityki i antagonisty receptora aldosteronowego (spironolakton), a także leki o charakterze przeciwzapalnym.
Potas w diecie — źródła potasu
Jak zawsze — najważniejsze, aby prowadzić zbilansowaną dietę, która dostarczy niezbędnych witamin i minerałów. Duże restrykcje czy nieuzasadnione rezygnowanie z całej grupy produktów może być wyjątkowo niebezpieczne, dlatego też komponując posiłki warto nieustannie wdrażać produkty bogate w potas, a także w magnez, witaminy z grupy B czy żelazo.
Największą zawartość potasu, mają:
- przyprawy — np. estragon, kurkuma, kakao, majeranek,
- warzywa — papryka, warzywa strączkowe, cebula, fasola czarna i biała, seler i pomidory,
- mleko i produkty mleczne,
- owoce — banany, brzoskwinie,
- suszone owoce — np. morele,
- orzechy i nasiona roślin strączkowych.
W skrajnych niedoborach niezbędna jest także suplementacja potasu — najczęściej w formie kapsułek rozpuszczalnych w wodzie lub tabletek. Warto jednak pamiętać, aby regularnie badać poziom potasu we krwi — nie rzadziej niż raz na 3. miesiące.
