Miedź: właściwości, rola w organizmie i objawy niedoboru

• Badanie poziomu miedzi

Miedź to pierwiastek chemiczny o symbolu Cu i liczbie atomowej 29. Jest jednym z najważniejszych pierwiastków dla ludzi i ma wiele zastosowań w różnych dziedzinach. Mało kto wie, że pełni niezwykle ważną funkcję w organizmie człowieka, a jego niedobór (lub nadmiar) może siać ogromne spustoszenie.

Jaką rolę pełni w organizmie miedź? Czy suplementacja miedzi to zawsze dobry pomysł?

Miedź w organizmie — rola

Pomijacie miedzi podczas rutynowych badań lub w trakcie suplementacji to duży błąd. Okazuje się bowiem, że pierwiastek ten jest niezwykle ważny i bierze udział w wielu przemianach i mechanizmach. Śmiało można więc uznać, że jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Miedź — rola w organizmie:

1. Syntetyzuje kolagen, który jest głównym białkiem strukturalnym w organizmie. Dodatkowo jest składnikiem tkanki łącznej, takiej jak skóra, kości, ścięgna i naczynia krwionośne.
2. Uczestniczy w produkcji krwinek czerwonych. Odpowiednia zawartość miedzi prowadzi do prawidłowej produkcji czerwonych krwinek, które uczestniczą w procesie tworzenia hemoglobiny, białka odpowiedzialnego za transport tlenu we krwi.
3. Przekazuje sygnały w układzie nerwowym — tj. uczestniczy w przesyłaniu impulsów nerwowych i regulacji aktywności mózgu.
4. Wspiera immunologię — wchodzi w skład enzymów odpowiedzialnych za obronę organizmu przed infekcjami i zapaleniami.
5. Uczestniczy w metabolizmie żelaza — pomaga w absorpcji żelaza z pożywienia oraz transportuje żelazo w organizmie, zapewniając jego dostępność dla produkcji hemoglobiny i innych ważnych procesów metabolicznych. Zmniejsza tym samym ryzyko niedoboru żelaza.

Dodatkowo bierze udział w mechanizmach antyoksydacyjnych — tj. jest składnikiem enzymów antyoksydacyjnych, takich jak dysmutaza ponadtlenkowa (SOD), która chroni przed uszkodzeniem oksydacyjnym, neutralizując nadmiar wolnych rodników.

Nadmiar miedzi w organizmie — objawy

W skrajnych przypadkach może dojść do nadmiaru miedzi. Jej gromadzenie się to wynik błędów żywieniowych lub nadmiernej (i często nieświadomej) suplementacji. Objawy nadmiaru miedzi to m.in.:

• zaburzenia neurologiczne, które mogą objawiać się drżeniem rąk, niekontrolowanymi ruchami, trudnościami w koordynacji ruchowej, zaburzeniami mowy i drgawkami,
• problemy z wątrobą — zapalenie wątroby, żółtaczkę, powiększenie wątroby, marskość wątroby i upośledzenie funkcji wątroby,
• problemy z układem krwionośnym — zbyt duża podaż miedzi może prowadzić do niedokrwistości, trombocytopenii (niskiej liczby płytek krwi) i leukopenii (niskiej liczby leukocytów),
• problemy z nerkami — w tym kamienie nerkowe,
• problem z sercem — zaburzenia rytmu serca, miażdżyca naczyń krwionośnych itd.

Niedobór miedzi w organizmie

Zdecydowanie częściej we współczesnej populacji jest niski poziom miedzi w organizmie, który wynika z niewiedzy i nieświadomości, jak ważny jest to pierwiastek. Niedobór miedzi w organizmie objawia się m.in.:

• anemia, która objawia się osłabieniem, uczuciem zmęczenia, bladością skóry i dusznością.
• zaburzenia układu nerwowego — problemy ze zdolnością koncentracji, trudności w koordynacji ruchowej, drżenie rąk, zmiany nastroju i depresja,
• osłabienie układu immunologicznego,
• zaburzenia wzrostu i rozwoju — opóźnienia wzrostu, problemy w układzie kostnym, które mogą spowolnić utratę masy kostnej,
• zaburzenia skórne – sucha skóra, łuszczenie się, zmiany pigmentacyjne i trudności w gojeniu się ran,
• zaburzenia metaboliczne — problemy z metabolizmem żelaza, tłuszczów i innych substancji.

Źródła miedzi

Niedobory miedzi można korygować zarówno poprzez suplementację, jak i zbilansowaną dietę. Pierwiastek ten znajdziesz w wielu produktach spożywczych, tj.:

• owoce morza — krab, homar, krewetki, małże,
• wątroba — zwłaszcza wołowa,
• orzechy i nasiona — nasiona dyni, nasiona słonecznika, orzechy włoskie, migdały, orzechy nerkowca,
• kakao i czekolada,
• ziarna i pełnoziarniste produkty — kasza gryczana, brązowy ryż, płatki owsiane, płatki żytnie,
• jagnięcina,
• ciemnozielone warzywa liściaste — szpinak, jarmuż, rukola, botwinka,
• awokado,
• grzyby — pieczarki, shiitake i grzyby leśne,
• kawa.

Wchłanianie miedzi w organizmie

Wchłanianie miedzi jest bardzo złożone i zachodzi w kilku procesach — warto o tym pamiętać, gdy konieczne będzie wdrożenie suplementacji i zmian w obrębie jadłospisu.

Przyswajanie miedzi w organizmie zachodzi w:

• żołądku — miedź występuje w pokarmie w dwóch formach — organicznej i nieorganicznej. W żołądku kwas solny i enzymy trawienne przekształcają nieorganiczne formy miedzi na organiczne, takie jak aminokwasy i peptydy,
• jelito cienkie — miedź przechodzi do jelita cienkiego, gdzie zachodzą dalsze procesy,
• krwioobieg — miedź jest transportowana przez białka osocza, takie jak ceruloplazmina, albumina i inne transportery,
• w tkankach.

Badanie poziomu miedzi

Ilość miedzi w organizmie najłatwiej jest sprawdzić poprzez badania laboratoryjne. W tym celu wykonuje się próbkę krwi żylnej, którą pobiera się ze zgięcia łokciowego. Alternatywą dla tej metody jest dobowa zbiórka moczu.

W przypadku dużych niedoborów sugerowana jest suplementacja miedzią, którą znaleźć można w wielu kompleksach i gotowych zestawach. Zanim jednak to zrobisz — udaj się do lekarza i sprawdź czy występujące objawy zachodzą na tle niedoboru miedzi.